Boşanma sürecinde veya sonrasında taraflar arasında en çok tartışılan ve yanlış anlaşılan konulardan biri nafakadır. Nafaka yalnızca boşanma sonrası verilen bir ödeme değildir; kanunen çok daha geniş kapsamlıdır. Bu yazıda Türkiye’de uygulanan nafaka türlerini, hangi şartlarda talep edilebileceğini ve mahkemelerin nafaka miktarını nasıl belirlediğini detaylı şekilde anlatacağız.

⚖️ Nafaka Nedir?

Nafaka, bir kişinin diğerine geçimini sağlaması için ödediği parasal destektir. Türk Medeni Kanunu, çeşitli sosyal durumlara göre farklı nafaka türleri öngörmüştür. Bu nafakalar; evlilik birliği, boşanma, yoksulluk, çocukların bakımı ya da yardıma muhtaçlık gibi durumlara dayanır.

🧩 Türkiye’de Uygulanan Nafaka Türleri

1. Tedbir Nafakası

🔹 Boşanma davası açıldığında mahkeme süreci tamamlanana kadar geçen süre boyunca verilir.
🔹 Eşin ve varsa çocukların geçimini sağlamak amacıyla bağlanır.
🔹 Mahkeme, eşlerden birinin yoksulluğa düşeceğine kanaat getirirse bu nafakayı bağlayabilir.

📌 Örnek:
Boşanma davası devam ederken ev hanımı olan eşin geliri yoksa, hakim diğer eşin belirli bir miktarda “tedbir nafakası” ödemesine karar verebilir.

2. Yoksulluk Nafakası

🔹 Boşanma sonrası, ekonomik olarak zayıf olan eşe bağlanır.
🔹 Evlilik nedeniyle ekonomik olarak daha güçlü eşin desteğiyle yaşayan taraf, boşanmayla yoksulluğa düşecekse bu nafakaya hak kazanır.
🔹 Nafaka alacaklısının kusurunun ağır olmaması gerekir.

📌 Örnek:
Kadın çalışmıyor, ev hanımı. Boşanma sonrası gelir kaynağı yok. Hakim, erkeğin aylık belirli bir meblağı kadına ödemesine karar verebilir.

3. İştirak Nafakası (Çocuk Nafakası)

🔹 Velayeti almayan tarafın, çocuğun eğitim, sağlık, barınma ve genel ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla ödediği nafakadır.
🔹 Hakim, çocuğun yaşı, ihtiyaçları ve tarafların mali durumuna göre miktar belirler.
🔹 Bu nafaka, çocuğun ergin olmasına kadar devam eder. Ancak eğitim sürüyorsa erginlikten sonra da talep edilebilir.

📌 Örnek:
Anneye çocuğun velayeti verildi. Baba her ay çocuk için 5.000 TL iştirak nafakası ödeyebilir.

4. Yardım Nafakası

🔹 Aile bireyleri arasında (örneğin çocukların anne-babasına, kardeşlerin birbirine) yoksulluğa düşmüş kişiye yardım amaçlı verilen nafakadır.
🔹 Boşanmayla ilgisi yoktur.
🔹 Bakmakla yükümlü olunan kişilere karşı açılabilir.

📌 Örnek:
Yaşlı ve bakıma muhtaç bir baba, çalışmakta olan oğlundan yardım nafakası talep edebilir.

⚖️ Nafaka Miktarı Nasıl Belirlenir?

Mahkeme nafaka miktarını belirlerken şunlara dikkat eder:

• Tarafların gelir ve gider durumları
• Yaşam standartları
• Çocuğun yaşı ve özel ihtiyaçları
• Geçmişteki yaşam şekli
• Mevcut borçlar ve yükümlülükler

🔍 Not: Mahkeme, nafaka alacaklısının tamamen tembelliğe yönelmesini teşvik etmez. Çalışma imkânı varsa, bu da değerlendirilir.

⏳ Nafaka Ne Kadar Süreyle Devam Eder?

• Tedbir nafakası: Boşanma davası bitene kadar
• Yoksulluk nafakası: Süresizdir ama şartlar değişirse kaldırılabilir
• İştirak nafakası: Çocuk ergin olana kadar (öğrenciyse uzayabilir)
• Yardım nafakası: Yoksulluk hâli devam ettiği sürece

📌 Değişen koşullara göre nafakanın arttırılması, azaltılması veya kaldırılması için mahkemeye nafaka uyarlama davası açılabilir.

🛑 Nafaka Ödenmezse Ne Olur?

Nafaka, bir mahkeme kararıyla bağlandığı için hukuki yaptırımı olan bir borçtur. Ödenmediği takdirde:

• İcra takibi başlatılabilir
• Borçlunun mal varlığına haciz gelebilir
• Hâlâ ödemezse 3 aya kadar tazyik hapsi uygulanabilir

👨‍⚖️ Yargıtay’ın Nafaka Konusunda Görüşü

Yargıtay kararlarında özellikle şu vurgulanır:

“Boşanma sonucu yoksulluğa düşecek tarafın, kusuru daha ağır olmadığı sürece yoksulluk nafakası isteme hakkı vardır. Bu hak, medeni kanunun eşitlik ve sosyal adalet ilkeleriyle doğrudan ilişkilidir.”

📌 Sonuç: Nafaka Hakkı Sosyal Bir Güvencedir

Nafaka, boşanma sonrası yaşanabilecek ekonomik eşitsizlikleri gidermek için kanunun sunduğu sosyal bir güvencedir. Nafaka hakkınızı bilmeniz, gereksiz mağduriyetleri önler. Hangi nafaka türüne ne zaman ve nasıl başvurabileceğinizi öğrenmek, hem dava sürecinde hem de sonrasında büyük avantaj sağlar.