🧭 Ortaklığın Giderilmesi (İzale-i Şuyu) Davaları: Kardeşler Arasında Mal Paylaşımı Nasıl Yapılır?

⚖️ Giriş: Mal Ortaklığı ve Hukuki Çatışmalar

Aile bireylerinin birlikte sahip olduğu taşınmaz mallar – özellikle miras kalan arsa, ev, tarla gibi mülkler – zamanla anlaşmazlıklara, duygusal kopmalara ve ekonomik zararlara yol açabilir. Bu gibi durumlarda, ortaklığın giderilmesi yani “izale-i şuyu” davası gündeme gelir.

İzale-i şuyu davaları özellikle kardeşler arasında miras paylaşımı sırasında sıkça karşılaşılan, hukuken oldukça önemli bir dava türüdür. Bu davalar, hisseli taşınmazlarda veya menkullerde paydaşlar arasında yaşanan anlaşmazlıkların çözümü için başvurulan en etkili hukuki yoldur.

🧱 Hangi Mallar İçin Açılabilir?

Ortaklığın giderilmesi davaları yalnızca müşterek (hisseli) mülkiyete konu olan mallar için açılabilir. Bunlar:

🏠 Taşınmazlar (arsa, ev, apartman dairesi, tarla)
🚗 Taşınır mallar (araçlar, değerli tablolar, antikalar vb.)
💼 Mirasla intikal eden herhangi bir mal

💡 Örnek: Üç kardeşe babalarından kalan bir apartman dairesi üzerinde eşit hisse varsa ve bu kardeşler malları bölüşemiyor ya da ortak kullanamıyorsa, izale-i şuyu davası açılabilir.

👥 Kimler Açabilir?

Her bir paydaş (hissedar) bu davayı tek başına açabilir.
Diğer hissedarların izni ya da onayı gerekmez.
Davanın tarafları, tüm hissedarlar olmak zorundadır.

Önemli: Hissedar olmayan bir kişi bu davayı açamaz.

🛤️ Davanın Hukuki Süreci

1. 📄 Dava Dilekçesi ile Başvuru

Davacı, taşınmazın bulunduğu yer Sulh Hukuk Mahkemesi’ne başvurur. Dilekçede ortaklığın neden giderilmek istendiği belirtilir. Her bir hissedarın adı, pay oranları ve tapu bilgileri yazılır.

2. 🧾 Tapu ve Mülkiyet Belgeleri

Dava konusu taşınmazın tapu kayıtları, kadastro bilgileri ve varsa ekspertiz raporları dosyaya sunulur.

3. 🧑‍⚖️ Hakim Paylaşım Türüne Karar Verir

Ortaklığın hangi yolla giderileceğine hâkim karar verir:

Aynen taksim: Mal fiziksel olarak bölünebiliyorsa bölüştürülür.
Satış yoluyla paylaşım: Mal bölünemezse satış yapılır ve bedeli taraflara paylaştırılır.

🧱 Aynen Taksim (Bölüştürme)

Taşınmazın fiilen bölünebilir olması hâlinde tercih edilir. Genellikle arsalar, büyük tarlalar, çiftlik arazileri için uygundur.

💡 Örnek: Üç kardeşe ait 3 dönümlük bir tarla varsa ve tarlanın fiziki olarak eşit bölünebilir nitelikte olduğu raporla tespit edilirse, her kardeşe 1’er dönüm düşecek şekilde taksim yapılabilir.

Ne zaman mümkün değildir?

Apartman daireleri, tek katlı evler gibi bölünmesi mümkün olmayan mallarda
Bölünme hâlinde malın ekonomik değerinin düşeceği durumlarda

💰 Satış Yoluyla Ortaklığın Giderilmesi

Bölünemeyen mallar için en yaygın yöntemdir. Mahkeme, malın satışına karar verir ve satıştan elde edilen bedel, hisselere göre paylaştırılır.

Satış Nasıl Yapılır?

İcra Müdürlüğü veya mahkeme gözetiminde açık artırma yoluyla
Satıştan elde edilen para, hisse oranında taraflara ödenir

💡 Örnek: Miras kalan bir apartman dairesi üç kardeş arasında paylaşılamıyorsa, mahkeme satış kararı verir. Daire icra kanalıyla satılır ve elde edilen gelir 1/3 oranında paylaştırılır.

💢 Satış Sürecinde Yaşanan Sorunlar

Taraflardan biri düşük fiyatla satın almak isteyebilir.
Hissedarlar birbirine karşı teklif vererek fiyat yükseltebilir.
Satış süreci uzarsa mülk değer kaybedebilir.
Aile ilişkileri zarar görebilir.

Bu nedenle, ortaklığın giderilmesinde öncelikli olarak uzlaşma yollarının denenmesi önerilir.

📝 Sıkça Sorulan Sorular

❓ Aynı evde oturan kardeş “ben çıkmam” derse dava açılabilir mi?

Evet. Mülkiyet hakkı ortak olduğu için tüm hissedarların rızası olmadan kullanım mümkün değildir. Kullanım hakkı da paylaşılır.

❓ Ortaklardan biri davayı uzatmak için mahkemeye itiraz ederse ne olur?

Mahkeme süreci etkilenebilir ama dava reddedilmez. Hissedarların itirazları dinlenir, ancak hâkim paylaşım türüne objektif kriterlere göre karar verir.

❓ Dava masrafları nasıl karşılanır?

Başvuru sahibi tarafından ödenir, dava sonunda masraflar orantılı şekilde tüm taraflara yüklenir.

👩‍⚖️ Uzman Görüşü: Avukat Ne Yapar?

İzale-i şuyu davaları teknik detay ve hak kaybı riski barındırır. Avukatın rolü:

Dava sürecinin planlanması
Tapu ve belge temini
Uzlaşma görüşmeleri
Hissedar haklarının savunulması
Satış sonrası bedel takibi

📌 Uygun bir stratejiyle yürütülmeyen izale-i şuyu davalarında malın değerinin çok altında satılması, tarafların zarara uğramasına yol açabilir.

🧠 Örnek Olay: Satışta Değer Kaybı

Üç kardeşe miras kalan 2+1 daire için dava açılıyor. Uzlaşma olmadığı için satış yoluna gidiliyor. Daire icra yoluyla %25 düşük fiyatla satılıyor. Sonuçta her kardeş, dairenin gerçek değerinin çok altında bir bedel alıyor.

✅ Eğer dava öncesi avukat aracılığıyla pazarlık yapılmış olsaydı, daire serbest piyasada daha yüksek fiyata satılabilir, herkes daha çok kazanabilirdi.

🔚 Sonuç

Ortaklığın giderilmesi davaları, hissedarlar arasında mal paylaşımını netleştirerek mülkiyet üzerindeki belirsizlikleri ortadan kaldıran önemli bir hukuki süreçtir. Özellikle mirasla intikal eden mallarda aile bireylerinin hak kaybına uğramaması için bu sürecin dikkatle ve uzman desteğiyle yürütülmesi büyük önem taşır.

Adil, hızlı ve hukuka uygun bir paylaşım için: