Boşanma süreci, sadece eşler arasındaki duygusal bağın kopuşu değil, aynı zamanda ekonomik dengelerin de yeniden kurulmasıdır. Bu noktada en çok merak edilen konulardan biri de nafaka uygulamasıdır. Kim nafaka alabilir, ne kadar süreyle, hangi şartlarda ve hangi tür nafaka ödenir?

Bu yazıda, nafaka türlerini tek tek ele alıyor ve hangi durumlarda ne şekilde ödeneceğini detaylarıyla açıklıyoruz.

🔍 1. Nafaka Nedir?

Nafaka, boşanma veya ayrılık hâlinde, ekonomik olarak daha zayıf olan tarafın veya çocukların mağduriyet yaşamaması için verilen maddi destektir.

Türk Medeni Kanunu’na göre nafaka bir haktır, karşı tarafın lütfu değildir. Ancak nafakanın türüne göre şartları, miktarı ve süresi farklılık gösterebilir.

📂 2. Nafaka Türleri Nelerdir?

Türkiye’de nafaka, dört ana başlıkta incelenir:

⚖️ 3. Tedbir Nafakası

Boşanma davası açıldığında, mahkeme daha karar vermeden önce geçici olarak tarafların ve çocukların mağdur olmaması için tedbir alır. Bu tedbirlerden biri de tedbir nafakasıdır.

📌 Kimler İçin Verilir?

• Eşlerden ekonomik olarak güçsüz olan için
• Ortak çocuklar için

📌 Ne Zaman Başlar, Ne Zaman Biter?

• Boşanma davası açıldığı anda talep edilebilir.
• Boşanma davası sonuçlanana kadar devam eder.
• Mahkeme gerekirse resen (talep olmasa da) karar verebilir.

📌 Ne Kadar Olur?

Hakim, tarafların gelir durumuna, yaşam standartlarına, çocuk sayısına ve geçim giderlerine göre bir miktar belirler. Bu miktar dava boyunca yeniden düzenlenebilir.

🧑‍⚖️ 4. Yoksulluk Nafakas

Yoksulluk nafakası, boşanma sonrası ekonomik zorluk yaşayacak eşe, diğer eş tarafından ödenir.

✅ Şartlar:

• Nafaka talep eden taraf boşanma yüzünden yoksulluğa düşecek olmalı.
• Diğer eşin kusurunun daha ağır olması gerekir.
• Talep boşanma davası sırasında yapılmalı. Daha sonra ayrı dava açılamaz.
• Nafaka isteyen eşin tamamen kusurlu olmaması gerekir.

📌 Süresi:

• Mahkeme kararı ile belirlenir.
• Genellikle süresizdir, ancak taraflardan biri durum değişikliği yaşarsa kaldırılabilir veya azaltılabilir.
• Nafaka alan taraf evlenirse veya evli gibi bir hayat sürerse otomatik sona erer.

📌 Örnek:

Aylık geliri olmayan, ev hanımı olan bir eş, evli olduğu dönemde eşi tarafından geçindirilmişse; boşanma sonrası yaşamını sürdürmesi için yoksulluk nafakası alabilir.

👶 5. İştirak Nafakası

Boşanma sonrasında çocuğun velayeti anneye veya babaya verilir. Velayeti almayan taraf, çocuğun eğitim, sağlık ve yaşam giderlerine katkı sağlamakla yükümlüdür. Bu katkı da “iştirak nafakası” yoluyla yapılır.

📌 Süresi:

• Çocuk 18 yaşına (erginliğe) kadar devam eder.
• Eğer çocuk üniversiteye devam ediyorsa, eğitim süresi boyunca uzatılabilir.

📌 Miktarı Nasıl Belirlenir?

• Çocuğun yaşına, okul durumuna, özel ihtiyaçlarına
• Nafaka yükümlüsünün gelir durumuna
• Hayat standartlarına göre hesaplanır.

📌 Örnek:

Çocuk özel okulda okuyorsa, okul ücretine göre daha yüksek iştirak nafakası öngörülebilir. Asgari ücretli bir ebeveyn ile yüksek maaşlı bir ebeveynin ödeyeceği iştirak nafakası elbette farklı olacaktır.

👥 6. Yardım Nafakas

Bu nafaka türü sadece boşanma ile ilgili değildir. Türk Medeni Kanunu’na göre, bir kimse geçimini sağlayamayacak durumdaysa alt ve üst soyu veya kardeşleri yardım etmekle yükümlüdür.

📌 Kimler Talep Edebilir?

• Anne-baba
• Çocuklar
• Kardeşler
• Büyükanne-büyükbaba gibi hısımlar

Bu nafaka için dava açılması ve muhtaçlığın ispatlanması gerekir.

📊 7. Nafaka Miktarı Nasıl Belirlenir?

Hakim, aşağıdaki kriterlere göre karar verir:

• Tarafların gelir belgeleri
• Banka kayıtları
• Sosyal ve ekonomik durum araştırması (SGK, tapu, araç kaydı vs.)
• Çocukların yaşı ve ihtiyaçları
• Yaşam standardı (büyükşehir ya da küçük şehir farkı)
• Evlilik süresi

🧾 Örnek Hesaplama:

Eşin aylık maaşı: 40.000 TL
Boşanma sonrası çalışmayan eş için aylık yoksulluk nafakası: 5.000 TL
Ortak çocuk için iştirak nafakası: 4.000 TL

Toplam aylık nafaka yükü: 9.000 TL

Hakim, bu oranı adil ve denge gözeterek belirler.

🔁 8. Nafaka Artışı ve Azaltılması

Nafaka miktarı sabit kalmaz. Her yıl TÜFE oranında artış yapılması mahkeme kararı ile belirlenebilir.

Ancak zamanla:

• Nafaka ödeyen işsiz kalırsa
• Nafaka alan işe girerse
• Çocuğun ihtiyaçları artar ya da azalırsa
  → Nafaka davası ile değişiklik talep edilebilir.

🚫 9. Nafakanın Ödenmemesi Durumunda Ne Olur?

Nafaka ödenmediğinde:

1. İcra takibi başlatılabilir.
2. Nafaka borcu ödenmezse, borçlu hakkında 3 aya kadar tazyik hapsi uygulanabilir.
3. Faiz işler ve icra dosyasındaki borç katlanır.

Bu nedenle ödemelerin düzenli yapılması ve makbuzla belgelenmesi önemlidir.

✅ 10. Sonuç: Haklarınızı Bilin, Gecikmeyin

Nafaka konusu çoğu zaman taraflar arasında en çok tartışılan, hatta boşanma sürecini uzatan konulardan biri hâline gelir. Hem nafaka alanın hem ödeyenin yasal haklarını ve sınırlarını bilmesi, sürecin sağlıklı yürütülmesini sağlar.

• Nafaka talepleri boşanma davası içinde yapılmalı
• Mahkeme kararı ile ödenen nafakalar kayıt altına alınmalı
• Süreçlerin takibi için bir avukata danışmak hak kayıplarının önüne geçer