Günlük hayatta sıkça ürün ve hizmet satın alıyoruz. Bazen teslim aldığımız ürün bozuk çıkıyor, bazen aldığımız hizmet vaat edildiği gibi olmuyor. Bu gibi durumlar hem can sıkıcı hem de maddi kayıplara yol açabiliyor. Ancak unutmayın: Tüketiciler yasal olarak güçlü haklara sahiptir.

Bu yazıda, ayıplı mal ve hizmetin ne olduğunu, tüketicinin hangi haklara sahip olduğunu ve nasıl başvuru yapılabileceğini adım adım açıklıyoruz.

❓ Ayıplı Mal Nedir?

Basitçe söylemek gerekirse, satın aldığınız bir ürün;

  • Çalışmıyorsa,
  • Eksik ya da hatalıysa,
  • Reklamda anlatıldığı gibi değilse,
  • Kullanım amacına uygun değilse,

bu ürün ayıplı maldır.

📌 Örnek:
Yeni aldığınız televizyon ekranı çatlak çıktıysa ya da ses gelmiyorsa, bu açık bir şekilde ayıplı maldır.

🔧 Ayıplı Hizmet Nedir?

Bir hizmetin yerine getirilmesinde eksiklik, yanlışlık veya kusur varsa, bu da ayıplı hizmet olarak değerlendirilir.

📌 Örnek:
Mobilya montajı yanlış yapıldıysa, diş tedavisi sırasında yanlış işlem yapıldıysa ya da size vaat edilen hizmet eksik sunulduysa bu, ayıplı hizmettir.

✅ Tüketicinin Hakları Nelerdir?

Tüketici, ayıplı mal ya da hizmetle karşılaştığında şu dört haktan birini seçebilir:

  1. Ürün/hizmetin ücretsiz onarımı
  2. Ürün/hizmetin yenisiyle değiştirilmesi
  3. Satış bedelinden indirim yapılması
  4. Sözleşmenin feshi ve para iadesi

Bu haklardan hangisini kullanmak istediğinizi siz seçersiniz, satıcı ya da hizmet sağlayıcı buna müdahale edemez.

🕒 Başvuru Süreleri

Zaman çok önemli!

  • Tüketici, üründeki veya hizmetteki ayıbı fark ettikten makul süre içinde satıcıya başvurmalıdır.
  • Genel olarak ürünler için bu süre 2 yıl; konut gibi taşınmazlarda 5 yıl olabilir.
  • Garanti süresi varsa, bu süre boyunca da haklarınız saklıdır.

📂 Belgeleri Saklayın

  • Faturalar, servis fişleri, yazışmalar, ürünle ilgili görseller mutlaka saklanmalı.
  • Ürünün fotoğrafını veya varsa hatalı hizmeti belgeleyen dökümanları hazır bulundurun.

🛠️ Nerelere Başvurabilirsiniz?

🔹 1. Tüketici Hakem Heyeti

104.000 TL’ye kadar olan uyuşmazlıklarda ücretsiz ve kolay bir başvuru yoludur.
→ E-Devlet üzerinden başvuru yapılabilir.
→ Hakem heyeti ortalama 3-6 ayda karar verir.

🔹 2. Tüketici Mahkemesi

Daha yüksek meblağlı veya karmaşık uyuşmazlıklarda doğrudan mahkemeye başvurulabilir.
→ Hakem heyeti kararına karşı da mahkemeye itiraz edebilirsiniz.

⚠️ Dikkat Edilmesi Gerekenler

  • Ayıplı ürünle ilgili sorunu mümkünse yazılı olarak satıcıya iletin.
  • Satıcı, ürünü aldığınız yer olsa da üreticiye yönlendirmeye çalışabilir. Ama siz doğrudan satıcıya da başvurabilirsiniz.
  • Onarım süresi en fazla 30 iş günü olabilir. Bu sürede ürün tamir edilmezse, yenisini isteme hakkınız vardır.

📌 Online Alışverişlerde Durum

İnternetten alınan ürünlerde tüketici 14 gün içinde hiçbir gerekçe göstermeden cayma hakkını kullanabilir.
→ Ürün ayıplıysa bu süreye bağlı kalmadan haklarınızı kullanabilirsiniz.
→ Kargo açılır açılmaz fotoğraf ya da video çekmeniz ispat açısından faydalıdır.

🎯 Sonuç

Tüketici olarak haklarınızı bilmek, hem zaman hem de para kaybetmenizin önüne geçer. Eğer ayıplı bir mal ya da hizmetle karşılaştıysanız, yukarıda sayılan yollarla hakkınızı arayabilirsiniz. Yasal süreçler tüketiciden yana işler; yeter ki bilinçli ve kararlı olun.