Meslek hastalıkları, işçinin çalıştığı iş ortamı veya işin niteliğinden kaynaklanan hastalıklardır. Bu tür hastalıklar, zamanla gelişir ve genellikle işçinin sürekli maruz kaldığı zararlı etkenler nedeniyle ortaya çıkar. Türk hukuk sisteminde, meslek hastalığına yakalanan işçilerin hakları hem sosyal güvenlik hukuku hem de borçlar hukuku kapsamında korunur. Bu yazımızda, meslek hastalığı nedeniyle açılabilecek tazminat davası sürecini detaylı şekilde ele alacağız.

⚖️ Meslek Hastalığı Nedir?

📌 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun 14. maddesi uyarınca;

“Sigortalının, yürüttüğü işin niteliğine bağlı olarak tekrarlanan bir sebeple veya işin yürütüm şartları yüzünden uğradığı geçici ya da sürekli hastalık, bedensel veya ruhsal engellilik hallerine meslek hastalığı denir.”

Meslek hastalığı örnekleri:

• 🫁 Tozlu ortamda çalışan maden işçisinde pnömokonyoz,
• 🎧 Yüksek sesle çalışan teknisyende işitme kaybı,
• 💻 Bilgisayar başında uzun saatler çalışan ofis personelinde karpal tünel sendromu.

⚙️ Meslek Hastalığı Durumunda İşçinin Hakları

Bir işçi, meslek hastalığına yakalanırsa hem SGK nezdinde hem de işverene karşı çeşitli haklara sahiptir:

🛡️ SGK Kapsamında Haklar:

• Geçici iş göremezlik ödeneği
• Sürekli iş göremezlik geliri
• Gerekirse bakım yardımı
• Sağlık hizmetlerinin ücretsiz karşılanması

🧑‍⚖️ Tazminat Davası Kapsamında Haklar:

• Maddi tazminat
• Manevi tazminat

💡 Not: SGK tarafından yapılan ödemeler, işverenin kusurunu ortadan kaldırmaz. İşverenin kusuru varsa ayrıca hukuki sorumluluğu doğar.

📝 Tazminat Davasının Hukuki Dayanağı

Tazminat davaları;

• Borçlar Kanunu (TBK m.49 ve devamı),
• İş Kanunu,
• Anayasa,
• Yargıtay içtihatları çerçevesinde değerlendirilir.

İşverenin, iş sağlığı ve güvenliği önlemlerini almaması, gerekli eğitimi vermemesi veya meslek hastalığını önleyici tedbirleri ihmal etmesi durumunda kusurlu olduğu kabul edilir.

🏛️ Tazminat Davası Süreci

1. Raporlama:
   📄 Meslek hastalığı, tam teşekküllü devlet hastanesi veya meslek hastalıkları hastanesinden alınacak sağlık kurulu raporuyla belgelenmelidir.
2. SGK Bildirimi:
   📌 SGK’ya bildirim yapılır ve süreç başlatılır.
3. Kusur Tespiti:
   ⚖️ İşverenin ve işçinin kusur oranları bilirkişi incelemesiyle belirlenir.
4. Dava Açılması:
   🧑‍⚖️ İşçi, işverene karşı İş Mahkemesi nezdinde tazminat davası açar.
5. Mahkeme Süreci:
   📂 Deliller (sağlık raporu, tanık beyanı, uzman raporu vs.) toplanır.
6. Karar ve Tahsil:
   💸 Mahkeme kusur oranlarına göre maddi ve manevi tazminata hükmeder.

💰 Tazminat Türleri

1. Maddi Tazminat

İşçinin meslek hastalığı nedeniyle yaşadığı:

• Gelir kaybı
• Tedavi giderleri
• Bakıcı ücreti
• Çalışma gücü kaybı

Bu giderler işverenin kusur oranına göre tazmin edilir.

2. Manevi Tazminat

İşçinin yaşadığı:

• Fiziksel acı
• Ruhsal çöküntü
• Hayat kalitesinde düşüş

Mahkeme, olayın ağırlığına ve tarafların ekonomik durumuna göre uygun bir manevi tazminata karar verir.

⏳ Zamanaşımı Süresi

Meslek hastalığı nedeniyle açılacak tazminat davalarında zamanaşımı:
📅 Öğrenme tarihinden itibaren 10 yıl (TBK m.72)

❗ Ancak, cezayı gerektiren bir fiil söz konusuysa (örneğin kasten güvenlik önlemi alınmaması), ceza davasının zamanaşımı süresi de dikkate alınır.

⚠️ Sık Yapılan Hatalar ve Uyarılar

🚫 “SGK’dan gelir bağlandı, tazminat alamam.” → Yanlış! SGK ödemesi, işvereni hukuki sorumluluktan kurtarmaz.
🚫 “Hastalık hemen çıkmadı, dava açamam.” → Yanlış! Meslek hastalıkları zamanla ortaya çıkar; zamanaşımı hastalığın öğrenildiği tarihte başlar.
🚫 “İşveren zaten ceza aldı, bana bir şey düşmez.” → Yanlış! Ceza davası ayrı, tazminat davası ayrıdır.

📌 Sonuç ve TavsiyelerMeslek hastalığına yakalanan işçiler, yalnızca sağlık haklarını değil, aynı zamanda hukuki tazmin haklarını da bilmelidir. İşverenin ihmali veya kusuru varsa, mutlaka bir avukattan profesyonel destek alınarak tazminat davası açılmalıdır.

🔍 Adil yargılama, kusur tespiti, uzman raporları gibi teknik konular nedeniyle sürecin titizlikle yürütülmesi hayati önem taşır.

⚖️👩‍⚖️ Avukat Tavsiyesi

Eğer bir meslek hastalığı geçirdiyseniz:
✅ Sağlık raporu alın
✅ SGK’ya başvuru yapın
✅ Bir iş hukuku avukatına danışın
✅ Zamanaşımını kaçırmadan dava açın

📞 Unutmayın: Sağlığınız kadar haklarınız da önemlidir. 👩‍⚖️
Her meslek hastalığı bir ihmali barındırır. Bu ihmale karşı hukuki mücadelenizi başlatmaktan çekinmeyin.