🧭 Giriş: Her Vasiyet Geçerli midir?

Vasiyetname, kişinin ölümünden sonra malvarlığı üzerinde kimin, ne kadar hak sahibi olacağını belirleyen en önemli hukuki belgedir. Ancak her vasiyetname geçerli değildir. Bazı durumlarda, içerdiği hükümlerin adaletsiz, hukuka aykırı ya da hatalı olduğu düşünülerek iptali için dava açılabilir.

Bu yazıda vasiyetnamenin hangi durumlarda iptal edilebileceğini, dava sürecini, kimlerin dava açabileceğini ve dikkat edilmesi gereken süreleri tüm detaylarıyla inceleyeceğiz.

📌 Vasiyetnamenin İptali Nedir?

Vasiyetnamenin iptali, mirasbırakanın ölümünden sonra, vasiyetnamenin geçerliliğini zedeleyen hukuki veya fiili bir hata bulunduğu iddiasıyla mahkemeye başvurularak, vasiyetin tamamının ya da bir kısmının geçersiz sayılmasıdır.

🔹 Bu dava, vasiyetnamenin açılması ve mirasçılara bildirimi sonrasında gündeme gelir.

👤 Kimler İptal Davası Açabilir?

Vasiyetnamenin iptali için dava açabilecek kişiler, vasiyetnameden olumsuz etkilenen veya yasal mirasçılık hakkı engellenen kişilerdir. Bunlar:

• Yasal mirasçılar (altsoy, eş, anne-baba, kardeşler)
• Vasiyetnamede adı geçmeyen ancak miras hakkı ihlal edilen kişiler
• Saklı payı zedelenmiş mirasçılar
• Atanmış ama hakkı gasp edilmiş kişiler

📌 Vasiyetnamede herhangi bir şekilde hak kaybı yaşayan herkes bu davayı açabilir.

⚖️ Vasiyetnamenin İptal Sebepleri

Türk Medeni Kanunu’nun 557. maddesi uyarınca dört ana başlık altında iptal sebepleri vardır:

1. Şekil Eksiklikleri

Vasiyetname geçerli olabilmesi için sıkı şekil kurallarına tabidir. Aşağıdaki eksiklikler iptal sebebidir:

• El yazılı vasiyetnamenin tamamı el yazısı ile yazılmamışsa
• Tarih veya imza yoksa
• Resmi vasiyette tanık sayısı yetersizse
• Sözlü vasiyette yazılı hale getirilme süresi geçmişse

🔍 Örnek: Vasiyetname bilgisayarda yazılmış ve sadece imzalanmışsa, bu belge hukuken geçersiz sayılır.

2. İrade Bozuklukları

Vasiyetname hazırlanırken kişinin iradesi serbest değilse, bu durum iptal sebebidir:

• Zorla yaptırılmışsa (tehdit, baskı)
• Aldatma veya hile varsa
• Kişi vasiyet sırasında akıl sağlığına sahip değilse (delilik, ağır depresyon, bilişsel bozukluk)

💡 Örneğin: Alzheimer hastası bir kişinin vasiyet düzenlemesi ciddi bir iptal nedenidir.

3. Hukuka ve Ahlaka Aykırılık

Vasiyetnamenin içeriği, kamu düzenine veya genel ahlak kurallarına aykırıysa iptal edilebilir.

• Başkalarının onurunu zedeleyen hükümler
• Aile düzenini bozan maddeler
• Yasaklanmış kişilere (örneğin miras hakkı olmayan memurlara) vasiyet yapılması

4. Saklı Payın İhlali

Türk Medeni Kanunu, bazı mirasçılara yasal olarak korunmuş paylar tanır. Bunlara saklı pay sahibi mirasçılar denir:

• Altsoy (çocuklar, torunlar)
• Sağ kalan eş
• Anne-baba

Saklı pay oranları:

Mirasçı Türü	Saklı Pay Oranı
Altsoy (çocuklar)	Yasal payın ½’si
Eş (altsoy varsa)	Yasal payın ¼’ü
Ana-baba	Yasal payın ¼’ü

Eğer vasiyetname bu oranları ihlal ederse, saklı pay sahibi olan kişi, bu sebeple iptal davası açabilir veya tenkis davası yoluyla haklarını talep edebilir.

⏳ Vasiyetnamenin İptali İçin Süreler

İptal davası belirli süreler içinde açılmalıdır. Aksi halde hak düşer.

Süre Türü	Açıklama
1 Yıl	İptal sebebi öğrenildikten sonra başlar
10 Yıl	Mirasbırakanın ölüm tarihinden itibaren mutlak süre

📌 1 yıllık süre, iptal sebebinin öğrenildiği günden başlar. Örneğin vasiyetnamenin sahte olduğunu öğrenen kişi, o tarihten itibaren 1 yıl içinde dava açmalıdır.

🏛️ Dava Süreci Nasıl İşler?

1. Yetkili Mahkeme: Mirasbırakanın son yerleşim yeri Asliye Hukuk Mahkemesi
2. Dava Dilekçesi: Vasiyetnamenin iptal nedenleri ayrıntılı şekilde yazılmalı
3. Deliller: Tanıklar, sağlık raporları, noter belgeleri, uzman görüşleri sunulmalı
4. Yargılama: Mahkeme, belgeyi ve tüm delilleri inceler
5. Karar: Vasiyetname tamamen veya kısmen iptal edilebilir

🔍 Sık Karşılaşılan İptal Durumları

• Vasiyetnameye sonradan yapılan eklemeler
• Vasiyet tarihinde akıl hastalığı tanısı olması
• Vasiyetçinin çocuklarını mirastan dışlaması (neden belirtmeden)
• Sözlü vasiyetin yazıya aktarılmaması

📌 Bu gibi durumlar, davalarda en çok karşılaşılan iptal sebeplerindendir.

⚠️ Dikkat Edilmesi Gerekenler

• Vasiyetnameyi sadece adaletsiz bulmak, iptal için yeterli değildir.
• İspat yükü, iptali isteyen kişidedir.
• Saklı pay ihlali varsa, iptal davası yerine tenkis davası da açılabilir.

🧩 Sonuç: Vasiyetname Her Zaman Mutlak Değildir

Vasiyetname, ölen kişinin son arzusu olsa da hukuka aykırılıklar içeriyorsa mahkeme kararıyla iptal edilebilir. Bu nedenle:

✅ Yasal miras hakkınız zedelenmişse,
✅ Vasiyetname usulsüz hazırlanmışsa,
✅ İrade bozukluğu olduğuna dair güçlü şüphe varsa,

iptal davası ile haklarınızı koruyabilirsiniz.

Unutmayın, bu davalar ciddi hukuki bilgi ve belge gerektirir. Bu nedenle bir avukattan profesyonel destek almak, hak kaybı yaşamanızı önler.