Yasemen Buket GÜLERYÜZ
İşyerinde görünmeyen bir şiddet türü…
Ses yok, iz yok… ama etkisi derin: Mobbing.
Her gün işe gitmek bir kâbusa dönüşüyorsa, sürekli dışlanıyor, küçük düşürülüyor, yok sayılıyor ya da yıldırılıyorsanız; yalnız değilsiniz.
Ve hukuk, bu görünmeyen şiddetin karşısında sizi korur. ✊
📌 MOBBING NEDİR?
Mobbing; bir çalışanı sistemli, bilinçli ve sürekli şekilde psikolojik baskı, aşağılama, dışlama, yıldırma veya itibarsızlaştırma yoluyla işyerinde huzursuz etmeye ve istifaya zorlamaya yönelik davranışların tümüne denir.
Bu bir hak ihlalidir ve aynı zamanda bir insan hakkı ihlalidir. 😔
🚨 MOBBING’İN BELİRTİLERİ NELERDİR?
Mobbing her zaman açıkça “saldırgan” görünmez. Bazen çok ince ve sistematik olur. Aşağıdaki davranışlar uzun süreli ve kasıtlıysa mobbing kapsamına girer:
- Sürekli eleştirilmek, küçük düşürülmek 🙇♀️
- Yetki ve sorumlulukların kısıtlanması
- Bilerek hatalı bilgi verilmesi
- Başarıların görmezden gelinmesi
- Sosyal ortamdan dışlanmak
- Asılsız söylenti, dedikodu yayılması
- Sürekli görev yeri veya masa değiştirme
- Kasten angarya iş verilmesi
❗ Not: Her kötü muamele mobbing değildir. Mobbing, sistemli ve süreklidir. Anlık tartışmalar bu kapsama girmez.
🧑⚖️ HUKUKA GÖRE MOBBING NEDİR?
Türk hukukunda “mobbing” ifadesi doğrudan tanımlı olmasa da, Yargıtay içtihatları ve çeşitli yasalar aracılığıyla koruma altına alınmıştır:
- Türk Borçlar Kanunu Madde 417: İşveren, işçiyi korumakla yükümlüdür.
- Türk Medeni Kanunu: Kişilik haklarını korur.
- İş Kanunu Madde 24/2: Mobbing, işçinin haklı nedenle derhal fesih hakkı doğurur.
- Türk Ceza Kanunu: Ağır durumlarda hakaret, tehdit, şantaj vb. suçlar oluşabilir.
📌 Yargıtay mobbingi; “çalışana karşı sistematik olarak yapılan yıldırma, baskı, psikolojik şiddet” olarak tanımlar.
⚖️ MOBBING DURUMUNDA HAKLARINIZ
✅ 1. İŞ SÖZLEŞMESİNİ DERHAL FESİH
Eğer mobbinge uğradığınızı ispatlayabiliyorsanız, İş Kanunu 24/2’ye dayanarak iş sözleşmesini tazminatlı ve haklı nedenle feshedebilirsiniz.
Bu durumda;
- Kıdem tazminatı alırsınız
- İhbar tazminatı gerekmez
- İşsizlik maaşı alma hakkınız korunur
- Dilerseniz ayrıca mobbing nedeniyle manevi tazminat davası açabilirsiniz
✅ 2. MANEVİ TAZMİNAT DAVASI AÇMA HAKKI
Mobbing nedeniyle kişilik hakları ihlal edilen çalışan, manevi tazminat talep edebilir.
Bu dava, Asliye Hukuk Mahkemesi‘nde açılır.
✅ 3. İŞVERENİN CEZAİ SORUMLULUĞU
Eğer mobbing eylemleri hakaret, tehdit, şantaj, kişisel verilerin ifşası gibi suç teşkil ediyorsa, Cumhuriyet Savcılığına suç duyurusunda bulunabilirsiniz.
✅ 4. İDARİ BAŞVURU HAKKI
- Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’na şikâyet
- CİMER üzerinden doğrudan ihbar
- Alo 170 hattı aracılığıyla mobbing bildirimi yapılabilir
📆 MOBBING DAVASI ZAMAN AŞIMI
Manevi tazminat davası için genel zaman aşımı süresi: 5 yıldır.
İş akdinin feshi sonrası, mümkünse 6 ay içinde harekete geçilmesi önerilir. ⚠️
💰 TAZMİNAT MİKTARI NASIL BELİRLENİR?
Tazminat tutarı belirlenirken şu unsurlar dikkate alınır:
- Mobbingin süresi ve şiddeti
- Çalışanın yaşı, görev yeri
- Sağlık üzerindeki etkileri (psikolojik raporlar, ilaç kullanımı vs.)
- İspat gücü (tanık, yazışma, kamera, ses kaydı)
- İşverenin kusur oranı
📌 Yargıtay örnek kararlarında 20.000 TL ile 100.000 TL arası manevi tazminatlara hükmedilmiştir.
📚 EMSAL YARGITAY KARARLARI
📌 “Davacının sürekli olarak dışlandığı, yetkilerinin elinden alındığı, görev yeri değiştirildiği sabit olduğundan manevi tazminat talebi kabul edilmelidir.”
(Yargıtay 22. HD, E.2020/1819 K.2021/4756)
📌 “İşverenin, mobbing iddialarına karşı önlem almaması da kusur sayılır.”
(Yargıtay 9. HD, E.2018/6231 K.2019/4209)
🧩 MOBBING’İ İSPATLAMANIN YOLLARI
Mobbing iddiası ciddi bir iddiadır ve ispat yükü mağdura aittir. Delil olarak şunlar kullanılabilir:
✅ Tanık beyanları
✅ Mail yazışmaları 📧
✅ Ses veya video kaydı (yasaya uygun şekilde alınmalı)
✅ WhatsApp mesajları 📱
✅ Psikolojik tedavi raporları
✅ İnsan kaynakları başvuruları veya tutanaklar
🔑 SONUÇ: MOBBING GÖRÜNMEZ ŞİDDETTİR. AMA SİZİN HAKKINIZ GÖRÜNÜRDÜR.
Eğer her gün işe gitmek size ağır geliyorsa, eğer sürekli baskı altındaysanız ve psikolojik olarak tükenmiş hissediyorsanız bu sizin suçunuz değildir.
Bu bir mobbingdir ve hukuk buna sessiz kalmaz.
🛑 Susmayın.
🛑 Katlanmak zorunda değilsiniz.
🛑 Delillerinizi toplayın, hukuki süreci başlatın.
Çünkü onurunuz, emeğiniz ve sağlığınız hiçbir mobbing uygulayıcısının baskısından daha değersiz değildir.
📝 UYARI: Bu makale yalnızca genel bilgilendirme amaçlıdır. Mobbing davaları özel değerlendirme gerektirir. Lütfen bir avukata danışın.
